Huis-aan-huisbladen: belangrijk voor verbinding
Huis-aan-huisbladen bieden een schat aan relevante informatie voor de lokale leefgemeenschap. Ze hebben daardoor een duidelijke democratische functie; ze dragen bij aan verbinding met de lokale gemeenschap. Het is dan ook zorgelijk dat deze bladen aan het verdwijnen zijn. Dit zijn enkele bevindingen van de studie Gratis maar van grote waarde. Een inhoudsanalyse van Nederlandse huis-aan-huisbladen. Het onderzoek, uitgevoerd door de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, is vandaag gepubliceerd in het Tijdschrift voor Communicatiewetenschap.
De Geulbode, Rond de Linde en Goesemorgen. Het zijn een paar voorbeelden van de honderden huis-aan-huisbladen die Nederland telt. Elke week op papier gedrukt door lokale uitgeverijen en gratis aan de deur bezorgd bij duizenden Nederlanders. Huis-aan-huisbladen worden nog altijd veel gelezen, juist door burgers die voor andere media lastig te bereiken zijn. Toch verkeert dit meest lokale medium in zwaar weer. Oplages nemen af, titels verdwijnen en de bladen die er nog wel zijn drijven vaak op de inspanningen van enkele vrijwilligers. In het debat over lokale journalistiek gaat het nauwelijks over huis-aan-huisbladen, maar wat zou het voor de lokale democratie betekenen als deze bladen helemaal zouden verdwijnen?
Geen verschillen tussen stad en platteland
In de studie zijn 3585 pagina’s huis-aan-huisblad geanalyseerd. De onderzoekers stellen vast dat huis-aan-huisbladen dan wel heel weinig nieuws bevatten. Ze bieden een schat aan relevante informatie voor de lokale leefgemeenschap. Dat wat er te doen is staat centraal: voetbalwedstrijden, inloopochtenden, lezingen, rommelmarkten, veilingen, wandeltochten, bingoavonden, optredens of Alzheimer Cafés. Ook de gemeenschap zelf zorgt voor nieuws, van bijzondere verjaardagen tot jubilea en sterfgevallen. Dit geldt voor alle onderzochte regio’s. Er zijn geen structurele verschillen tussen stad en platteland gevonden. De onderzoekers concluderen dat de democratische waarde van huis-aan-huisbladen juist hierin ligt besloten: ze dragen bij aan verbinding met de lokale gemeenschap.
Het is dan ook zorgelijk dat deze bladen aan het verdwijnen zijn. In het debat over de lokale journalistiek gaat het vaak over de waakhondfunctie: lokale media als controleur van de macht. Die rol hebben huis-aan-huisbladen zeker niet. Maar dat laat onverlet dat ze voor de democratie van grote waarde zijn en dat juist hun verbindende functie naar de toekomst toe geborgd zou moeten blijven. Deze bevindingen sluiten nauw aan op de aanbevelingen uit het recent verschenen adviesrapport ‘Aandacht voor media’ waarin de WRR de regering oproept om de lokale journalistiek in de volle breedte te versterken.