Persbericht WRR-Rapport 'Europese variaties'
De Europese Unie zal meer ruimte moeten bieden voor variatie om bijna dertig, onderling zeer verschillende Europese staten en hun burgers, te kunnen blijven verenigen. Dit staat in het vandaag verschenen rapport ‘Europese variaties’ van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR).
De WRR legt voor verdere ontwikkeling van de Unie de nadruk op variatie. De Europese Unie moet helpen te voorzien in behoeften van haar burgers aan veiligheid, stabiliteit, welvaart en sociale bescherming, maar dat hoeft niet altijd en overal op dezelfde manier. Variatie biedt mogelijkheden om onderwerpen die Europese samenwerking vereisen, zo aan te pakken dat nationale democratieën hun eigen rol kunnen blijven spelen. Hiermee wil de WRR de discussie over de toekomst van de Europese Unie bevrijden van de drang om eenvormige toekomstbeelden te omhelzen.
Nadruk op variatie
De verschillende crises waar de EU mee te kampen heeft gehad (Eurocrisis, vluchtelingencrisis) en vraagstukken als de Brexit roepen de vraag op of de EU juist hechter of losser zal moeten worden. Volgens de WRR is dit een misleidende vraag, omdat variatie alternatieven biedt. Naarmate het aantal lidstaten en hun onderlinge verschillen groter zijn geworden, is er ook meer reden om van variatie gebruik te maken. Variatie vermindert de spanningen en voorkomt dat achter een papieren eenheid zulke grote verschillen bestaan dat ze de geloofwaardigheid van de Unie ondermijnen.
Dimensies van variatie
Variatie kent drie dimensies: 1) qua inhoud van het beleid, 2) qua type besluitvorming en 3) qua deelnemende landen. De ruimte voor zulke variaties wordt op drie terreinen verkend, te weten: 1) de interne markt, 2) de euro en 3) asiel, migratie en grensbewaking. Ook andere beleidsterreinen komen daarvoor in aanmerking, maar de raad heeft zich in dit rapport beperkt tot bovenstaande.
Gemeenschappelijke randvoorwaarden
Niet op alle terreinen is evenveel variatie mogelijk of wenselijk. Er zijn beperkingen en ondergrenzen. Een gemeenschappelijke markt kan alleen functioneren als de producten en diensten aan dezelfde kwaliteitseisen moeten voldoen. De samenwerking binnen de Unie is bovendien altijd gebaseerd op de principes van democratie, rechtsstaat en fundamentele rechten en vrijheden, waaronder sociale rechten en het mensenrecht op bescherming tegen vervolging. Wanneer we variaties kenmerkend laten zijn voor de Europese Unie, moet er rekening mee gehouden worden dat dit de gemeenschappelijke kenmerken in de Unie zijn waar niet mee gemarchandeerd kan worden.
Noot voor de redactie
Voor meer informatie over de publicatie of een interview met een van de auteurs kunt u terecht bij M.C. van Leijenhorst / WRR 06-26298379 of leijenhorst@wrr.nl.
Europese variaties, WRR-Rapport nr. 99 is op 4 september om 10.00 uur in het Huis van Europa gepresenteerd door prof. dr. Ernst Hirsch Ballin (WRR), prof. dr. Huub Dijstelbloem(WRR), prof. dr. Mathieu Segers (WRR/ MU) en Emina Ćerimović MA. De publicatie (ISBN 978-94-90186-65-4) is vanaf 4 september beschikbaar via de website van de WRR (wrr.nl) en op te vragen via info@wrr.nl.
Over de WRR
De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid is een onafhankelijk adviesorgaan dat de regering gevraagd en ongevraagd advies geeft over vraagstukken die van groot belang zijn voor de samenleving. De adviezen van de WRR zijn sector- en departement overstijgend en multidisciplinair. Ze gaan over de richting van het overheidsbeleid voor de langere termijn.