Onderneming en maatschappij

Het bedrijfsleven is een onmisbaar onderdeel van onze maatschappij. Ondernemingen leveren een flinke bijdrage aan de economische ontwikkeling en werkgelegenheid, en spelen in op de behoeften en wensen van de bevolking. Maar er is ook een schaduwkant, waarbij de samenleving wordt benadeeld. Dat gebeurt bijvoorbeeld als producten van bedrijven slecht zijn voor de volksgezondheid of niet duurzaam zijn gemaakt. In ons onderzoek kijken we naar de maatschappelijke betekenis en positie van het Nederlandse bedrijfsleven. Hoe kunnen bedrijven worden gestimuleerd om een zo groot mogelijke maatschappelijke bijdrage te leveren? Dat is de centrale vraag van het WRR-project Onderneming en Maatschappij.

Maatschappelijke opgaven aanpakken

Hoe bedrijven maatschappelijk kunnen bijdragen is een tijdloze vraag, maar ook een vraag die urgent is. Nederland staat voor grote opgaven op het gebied van onder meer klimaat, arbeidsmarkt, gezondheid en het verdienvermogen. De aanpak van deze opgaven vereist medewerking en initiatief van burgers, maatschappelijke organisaties, de overheid en – niet in de laatste plaats – het bedrijfsleven.

Wat mag de Nederlandse samenleving verwachten van de rol van ondernemingen bij het aanpakken van huidige maatschappelijke opgaven? Wat kunnen en willen bedrijven zelf en wat vraagt het van de overheid?

Een goede verhouding tussen bedrijfsleven en samenleving is in groot belang van beide, maar geen vanzelfsprekendheid. De WRR heeft dit project opgenomen in het werkprogramma om bij te dragen aan het debat over hoe deze verhouding toekomstbestendig kan worden gemaakt.

Goede Zaken

In het kader van het project Onderneming en Maatschappij publiceerde de WRR op 14 september 2023 het rapport Goede zaken. Naar een grotere maatschappelijke bijdrage van ondernemingen (WRR-rapport nr. 107, 2023). Daarin betoogt de WRR dat het bedrijfsleven veel potentieel heeft om problemen op te lossen, maar dat dit onvoldoende wordt aangewend ter versterking van de maatschappij. In plaats van ondernemingen uit te dagen en te motiveren, geeft overheidsbeleid nu vaak de verkeerde prikkels. Als we de grote opgaven van onze tijd aan willen pakken is steviger beleid nodig: scherpe eisen aan ondernemingen, minder subsidies en meer duidelijkheid voor de lange termijn.