WRR-notitie in het licht van start EU-conferentie Toekomst Europa
Zondag, 9 mei (Europadag), startte de EU-conferentie over de toekomst van Europa. Ook in Nederland speelt de discussie over dit belangrijke thema. Als onderdeel daarvan zegde de minister-president de Kamer op 18 februari 2020 toe de WRR te raadplegen. Dit heeft geresulteerd in een notitie over de versterking van het EU-beleid op basis van het eerdere WRR-rapport Europese Variaties.
In de gepolariseerde meningsvorming over het Europabeleid is dringend behoefte aan een vernieuwende benadering. Denk aan relevante kwesties zoals de eurocrises, de vluchtelingencrisis, de Brexit en de aantasting van de rechtsstaat in sommige lidstaten. De notitie kijkt hoe de benadering gepresenteerd in het rapport Europese variaties kan bijdragen aan versterking van het EU-beleid in antwoord op enkele actuele uitdagingen. De auteurs richten daarbij de aandacht op drie terreinen van snelle ontwikkelingen: veiligheid, economie, en volksgezondheid en zorg. Op alle drie deze terreinen is de fundamentele vraag naar eenheid en verscheidenheid aan de orde en zal de Europese Unie ruimte moeten bieden voor variatie om de onderling zeer verschillende Europese staten en hun burgers te kunnen verenigen.
Over Europese variaties
In het in 2018 verschenen adviesrapport Europese variaties pleit de WRR voor meer nadruk op variatie. De Europese Unie moet helpen te voorzien in behoeften van haar burgers aan veiligheid, stabiliteit, welvaart en sociale bescherming, maar dat hoeft niet altijd en overal op dezelfde manier. Variatie biedt mogelijkheden om onderwerpen die Europese samenwerking vereisen, zo aan te pakken dat nationale democratieën hun eigen rol kunnen blijven spelen. De Europese Unie zal dan ook meer ruimte moeten bieden voor variatie om bijna dertig, onderling zeer verschillende Europese staten en hun burgers, te kunnen blijven verenigen.