De nieuwe verscheidenheid. Toenemende diversiteit naar herkomst in Nederland
De afgelopen decennia is de verscheidenheid naar herkomst onder de Nederlandse bevolking sterk toegenomen. Waar voorheen grote groepen migranten uit een klein aantal landen kwamen, komen er tegenwoordig kleine groepen uit een groot aantal landen. Slechts een minderheid van de inwoners met een migratieachtergrond behoort nog tot de klassieke groepen.
Download 'WRR-verkenning nr. 38: De nieuwe verscheidenheid. Toenemende diversiteit naar herkomst in Nederland'
Download 'Samenvatting van WRR-verkenning nr. 38: De nieuwe verscheidenheid. Toenemende diversiteit naar herkomst in Nederland'
Download 'Infographic De nieuwe verscheidenheid. Toenemende diversiteit naar herkomst in Nederland'
Download 'Bijlage 4.1 Diversiteit naar herkomst in alle Nederlandse gemeenten'
Click here for the English, German and French summary: The New Diversity.
Toename verscheidenheid
Deze verkenning brengt de grote verscheidenheid naar herkomst in kaart en laat zien dat er grote verschillen bestaan tussen en binnen gemeenten. Die grote verscheidenheid naar herkomst is een blijvend fenomeen, dat leidt tot nieuwe maatschappelijke uitdagingen, vooral op het gebied van sociale cohesie. In buurten met veel verscheidenheid is het samenleven van inwoners ingewikkelder. Inwoners oordelen minder positief over de verhoudingen in hun buurt en voelen zich er minder thuis. Dat geldt ook voor personen met een migratieachtergrond.
Maatschappelijke uitdagingen
Het is van belang de realiteit van de nieuwe verscheidenheid onder ogen te zien. Inwoners, overheden, publieke en private organisaties dienen toegerust te zijn voor het omgaan met de sterk toegenomen verscheidenheid onder de Nederlandse bevolking. In deze verkenning worden hiervoor enkele beleidsrichtingen geschetst.
Animatie
VOICE-OVER: Dit is Nederland.
Migratie speelt de afgelopen 50 jaar een belangrijke rol in de Nederlandse samenleving.
Steeds meer inwoners van Nederland hebben een migratieachtergrond.
Hoe ziet die groep Nederlanders met een migratie-achtergrond er nu uit?
Wie met een oude blik kijkt, ziet alleen een paar grote groepen.
Maar in werkelijkheid is de verscheidenheid veel groter.
De diversiteit naar herkomstlanden in Nederland neemt toe.
Hoe komt dat?
Vroeger kwam er een grote groep migranten uit een klein aantal landen. De laatste jaren komen er kleine groepen migranten uit een groot aantal landen.
En deze trend zet zich waarschijnlijk door.
Diversiteit drukken we uit met de Herfindahl-Hirschman-Index, kortweg HHI.
Die geeft aan hoe groot de kans is dat twee willekeurige personen uit een gebied tot verschillende herkomstgroepen behoren.
Een lage HHI duidt dus op weinig diversiteit, een hoge HHI op veel diversiteit.
We zien grote verschillen in diversiteit tussen gemeenten.
En we zien ook grote verschillen binnen gemeenten.
Zo kent Den Haag sterke verschillen in diversiteit per wijk.
Wat is nu het effect van diversiteit op sociale cohesie en economische groei?
Sociale cohesie is een ruim begrip.
We onderzochten 3 aspecten van dat begrip met elk verschillende variabelen: sociaal kapitaal, verliesgevoelens en sociale veiligheid.
Uit onderzoek door Nederlandse collega's blijkt dat diversiteit niet negatief samenhangt met algemeen vertrouwen en met vrijwilligerswerk, een vorm van burgerparticipatie.
Ook blijkt dat veel mensen met een Nederlandse achtergrond verlies van zeggenschap, cultuur en identiteit ervaren door immigratie
In ons eigen onderzoek vonden we significante en relevante verbanden met diversiteit.
Zo hangt een hogere diversiteit negatief samen met buurtcohesie, als element van buurtverhoudingen.
En hangt het ook negatief samen met verliesgevoelens van thuis
De relatie tussen diversiteit en sociale veiligheid is een bijzondere.
Enerzijds hangt een hogere diversiteit samen met een grotere kans op delinquentie
Maar bij een bepaald niveau treedt een plafond-effect op: de diversiteit neemt toe, maar de kans op delinquentie niet.
Anderzijds blijft het onveiligheidsgevoel bij een hogere diversiteit stijgen.
Het verband tussen diversiteit en economische groei is niet eenduidig.
Uit de literatuur leiden we af:
Enerzijds kan diversiteit creativiteit en innovatie stimuleren.
Anderzijds kan het tot communicatieproblemen leiden.
Als we kijken naar Nederland als geheel is er op regionaal niveau geen significant verband tussen toenemende diversiteit naar herkomst en economische groei.
Dat ligt echter anders als we ons beperken tot de regioÕs in West-Nederland. Daar vinden we een significant negatief verband tussen toenemende diversiteit en economische groei.
We concluderen kortom 3 dingen.
1. De nieuwe verscheidenheid naar herkomst heeft een structureel karakter.
2. De nieuwe verscheidenheid naar herkomst verschilt tussen en binnen gemeenten.
3. In buurten met veel verscheidenheid is het samenleven ingewikkelder.
Wat kunnen overheden nu doen in reactie op de toegenomen diversiteit?
1. Beter zicht krijgen op diversiteit naar herkomst
2. Instellingen beter toerusten op diversiteit
3. Zorgen voor een eerlijke behandeling van alle groepen
4. Alle burgers wegwijs maken
5. Verbinding tussen bewoners bevorderen
En
6. De sociaaleconomische positie van burgers verbeteren
Voor meer informatie
Raadpleeg de website
In beeld staat de URL: www.wrr.nl