Schets van een beschavingsoffensief: over normen, normaliteit en normalisatie in Nederland - 3
G. van den Brink
De zorgen over de normen en waarden van onze rechtsstaat zijn wijdverbreid. Van verloedering is echter geen sprake. Nederlanders hanteren vaker dezelfde normen dan vaak wordt gedacht. Tegelijkertijd blijken die normen hogere eisen te stellen dan vroeger. Problematisch is dat een deel van de bevolking daaraan niet kan voldoen. Dat staat in de WRR-Verkenning Schets van een beschavingsoffensief: over normen, normaliteit en normalisatie in Nederland (WRR-Verkenningen nr. 3, 2004).
Onbehagen door privatisering normen
Het voornaamste probleem voor burgers is de privatisering van het normbesef. Hoewel veel burgers hoge normen hanteren, beschouwen zij dit als een strikt private aangelegenheid. Dat wreekt zich met name in het publieke domein waar burgers met uiteenlopende idealen, voorkeuren of levensstijlen met elkaar te maken hebben. Een vergaande privatisering van het normbesef vormt dan ook een bedreiging voor de publieke en politieke dimensie van het burgerschap.
Bevorderen modern burgerschap
Om dit onbehagen te verminderen pleit de auteur voor een modern beschavingsoffensief. Bijvoorbeeld door de normen die de meeste fatsoenlijke Nederlandse burgers hebben aanvaard, bij een groter deel van de bevolking bekend te maken. Het gaat er daarbij om dat moderne burgers hun eigen normen serieus nemen. Professionals op het gebied van onderwijs, opvoeding, veiligheid of maatschappelijk werk en (lokale) overheden kunnen daarbij helpen. Op die manier kan modern burgerschap worden bevorderd.
Deze verkenning is uitgevoerd in het kader van het WRR-rapport Waarden, normen en de last van het gedrag (rapport nr. 68, 2003).