Het internet is een internationaal succesverhaal van groei en innovatie. Maar er doen zich ook nieuwe risico's voor. De toename van cybercrime, kwetsbaarheid van vitale infrastructuren en opkomst van veiligheidsvraagstukken in de digitale wereld maken dat staten hun terughoudendheid ten opzichte van het internet laten varen. Met het project Vrijheid en veiligheid in het cyberdomein reikt de WRR kennis aan voor het ontwikkelen van een samenhangend overheidsbeleid voor het cyberdomein. De raad beargumenteert dat de protocollen en standaarden die tezamen de basisinfrastructuur vormen – de publieke kern van het internet – als mondiaal publiek goed zijn te beschouwen. De WRR pleit ervoor het internet tot speerpunt van het buitenlands beleid te verheffen en formuleert aanbevelingen voor een diplomatieke agenda.
Open systeem
Het internet is vele dingen ineen: een technische, internationale infrastructuur, een internationale publieke ruimte, en een bron van innovatie, economische vooruitgang en welvaart. Omdat het systeem in principe open is – de protocollen zijn open source en publiek, dus iedereen kan zijn gang gaan – is het een paradijs voor innovatieve geesten. Dat geldt zowel voor ‘goede’ als ‘slechte’ krachten. Het is hiermee ook een bron van nieuwe vormen van criminaliteit en oplichting. Bovendien is het een vitale infrastructuur voor moderne en genetwerkte economieën zoals de Nederlandse, die kwetsbaar zijn voor aanvallen.
Regulering
De combinatie van economische groei, (nationale) veiligheid en een groeiende internationale digitale publieke ruimte maakt dat het internet steeds meer op de radar van nationale staten is verschenen. Het beheer en de regulering van het internet zijn in toenemende mate een zaak van hun onderlinge wedijver. Dat wil nog niet zeggen dat het reguleren van het internet een eenvoudige zaak is. Het internet is ook tot op zeer grote hoogte een private aangelegenheid: vrijwel het gehele spectrum van het internet – van de technologische deep structures tot de content – is in hoofdzaak in private handen.
Publieke belangen
Hoe het internet zich verder ontwikkelt – in termen van vrijheid, veiligheid, innovatie en (economische) groei – zal mede afhangen van de opstelling van nationale overheden, coalities van gelijkgestemde staten, internationale organisaties en de mate waarin en wijze waarop private partijen worden betrokken en benut om publieke belangen te verdedigen. Wat publieke belangen zijn, wordt door verschillende landen uiteraard heel verschillend ingevuld.
Vrijheid en veiligheid
Met dit onderzoek biedt de WRR kennis voor het ontwikkelen van een samenhangend overheidsbeleid voor het cyberdomein, waarin belangen van economische, fysieke en nationale veiligheid enerzijds en van politieke, burgerlijke en economische vrijheid op het internet anderzijds tegen elkaar afgewogen zijn. Vragen die hierbij aan de orde komen, zijn:
- Hoe kan deze balans tussen veiligheid en vrijheid op nationaal niveau verankerd worden in de vormgeving van cyber security governance?
- Hoe kan Nederland zich inzetten om zo’n balans en samenhang op het internationale niveau te bevorderen?
Publicatie
Het onderzoek heeft geresulteerd in het WRR-rapport 94 De publieke kern van het internet. Naar een buitenlands internetbeleid, gepubliceerd op 31 maart 2015. In oktober 2015 verscheen de Engelstalige versie van dit rapport (The public core of the Internet: An international agenda for Internet governance). Daarnaast is er een gelijknamige Engelstalige policy brief gepubliceerd aan de vooravond van de Global Conference on Cyberspace die plaatsvond op 16 en 17 april 2015 in Den Haag.
De publieke kern van het internet. Naar een buitenlands internetbeleid (WRR-rapport nr. 94)
De WRR beargumenteert in dit rapport dat de protocollen en standaarden die tezamen de basisinfrastructuur van het internet vormen als een mondiaal publiek goed zijn te beschouwen. Voor Nederland heeft het internet grote sociaaleconomische betekenis. Het is daarom van groot belang het functioneren en de integriteit van de publieke kern veilig te stellen en die te beschermen tegen oneigenlijke interventies door staten en andere partijen. De WRR bepleit om het internet tot speerpunt van het buitenlands beleid te verheffen en formuleert aanbevelingen voor een diplomatieke agenda.
