De spanningen tussen de drie zijden van het openbaar bestuur – politiek, beleid en maatschappij – namen de afgelopen decennia toe. Sluit de huidige hiërarchie nog voldoende aan op de praktijk van bestuur en uitvoering?
Tot ver in de 20e eeuw hielden de drie zijden van het openbaar bestuur – het politieke en parlementaire systeem, de uitvoering van beleid en maatschappelijke mechanismen – het openbaar bestuur in evenwicht. Dit evenwicht is om verschillende redenen verstoord geraakt. Op Europees niveau ontstond de afgelopen decennia een bestuurlijk systeem met invloed op de interne rechtsorde van de lidstaten. De instellingen van dienstverlening, zorg en onderwijs kwamen in handen van professionals en managers. Informatie- en communicatietechnologieën veranderden vrijwel alle organisaties in de samenleving en economie. Ten slotte ging, door ontzuiling en veranderingen in het gedrag van de burger, de binding van het bestuur met de georganiseerde samenleving goeddeels verloren.
Centrale onderzoeksvragen
In het onderzoek staan de volgende vragen centraal:
- Hoe vanzelfsprekend zijn het bestaande staatsrechtelijk kader en het rechtelijke systeem?
- Treedt langzamerhand een nieuwe opvatting op de voorgrond die meer uitgaat van op rechtsstatelijke waarden gebaseerd gedrag?
- Wat betekenen processen van verzelfstandiging voor de politieke legitimiteit en de effectiviteit van de uitvoering?
- Hangen ontwikkelingen in politiek en openbaar bestuur samen met constitutioneelrechtelijke onverschilligheid?
De onderzoeksbevindingen zijn uitgebracht in de WRR-verkenning Het gezicht van de publieke zaak. Openbaar bestuur onder ogen. Deze is op 28 juni 2010 aangeboden aan minister Hirsch Ballin.