Sturen op de sociale waarde van infrastructuur
Hoe kunnen sociale waarden meer dan nu het geval is, worden meegenomen bij de visieontwikkeling en planvorming voor infrastructuur? Die vraag stelt de WRR centraal tijdens de conferentie Sturen op de sociale waarde van infrastructuur, op maandag 4 juni 2018 in het Museum voor Communicatie in Den Haag. Deelnemers uit een groot aantal sectoren – van mobiliteit en economie tot ecologie, onderzoek en onderwijs, beleid, beheer en uitvoering, politiek, gemeente, provincie, Rijk tot adviesraden, consultants en changemakers – bogen zich over deze vraag.
Infrastructuur is meer dan wegen, spoorlijnen, stations, parkeerplaatsen, enzovoort. Infrastructuur is het bindweefsel van de samenleving, ‘the fabric of society’. Ze draagt op allerlei manieren bij aan economische verbindingen, maar heeft ook een brede maatschappelijke waarde: ze bevordert de sociale en culturele samenhang in de samenleving. Infrastructuur is daarmee een middel om de samenleving mogelijk te maken die we met ons allen willen zijn.
Forse herbezinning op de infrastructuurvoorzieningen
“Inclusiviteit is de grote opgave van de komende tijd: hoe zorgen we ervoor dat iedereen aansluiting heeft op infrastructuur en kan meekomen bij de grote opgaven waar we voor staan en de noodzakelijke omslag die we daarvoor moeten maken?,” zo besluit dagvoorzitter Sandra Rottenberg de WRR-conferentie. Een essentiële vraag, want “we staan aan de lat voor een forse herbezinning op de infrastructuurvoorzieningen,” aldus WRR-raadslid Margot Weijnen. Een herbezinning die gepaard gaat met hoge kosten. Inclusief denken impliceert een brede invalshoek en een langetermijnperspectief. Het betekent bijvoorbeeld dat niet alleen wordt gekeken naar technische mogelijkheden voor nieuwe infrastructuur maar ook naar de gevolgen van infrastructuurinvesteringen voor de bewoners van een wijk en de interactie tussen hen. Vertrouwen, transparantie, heldere en adaptieve spelregels, elkaars taal spreken en burgers en bedrijven die ergens het initiatief toe nemen daarvoor ook de credits geven, zijn daarbij enkele essentiële waarden.
Margot Weijnen schetste aan het begin van de conferentie het beeld van infrastructuur als bindweefsel van de samenleving. Daarna presenteerden Bert van Wee (hoogleraar Transport Beleid, Technische Universiteit Delft) Rechtvaardigheidsperspectief op Infrastructuur: casus transport en Pallas Agterberg (directeur strategie Alliander) Sociale waarden in de warmtevisie. Na een korte koffiepauze was het woord aan Arjan Hijdra (senior adviseur Rijks Waterstaat en directeur Global Infrastructure Institute) over Waarom niet-inclusief ontwikkelen zoveel praktischer is, en tegendraadse voorbeelden hoe het anders kan.
Deelsessies
Na de lunch ging de groep deelnemers uiteen om de volgende casussen uit te diepen:
1. Sociale waarden borgen bij bereikbaarheidsmaatregelen in project ‘Anders benutten’
Onder leiding van Peter Schouten – projectleider ‘Anders Benutten’ Provincie Drenthe
2. Casus Utrecht: Investeren in sneller openbaar vervoer naar Overvecht?
Onder leiding van Rianne Boot – adviseur mobiliteitsbeleid Gemeente Utrecht
3. Mobiliteitsarmoede: wat, wie en waar?
Onder leiding van Peter Jorritsma – senior wetenschappelijk onderzoeker Kennisinstituut Mobiliteit
4. A2 tunnel goed voor de welvaart van bewoners, ook goed voor hun welzijn?
Onder leiding van Jos Geurts – manager Gebiedsontwikkeling A2 Maastricht/ Omgevingsmanagement
5. Wijkgerichte aanpak van de energietransitie in Rotterdam
Onder leiding van Pim Oskam- concernstrateeg gemeente Rotterdam
6. Sociale aspecten van de fysieke leefomgeving in de Nationale Omgevingsvisie
Onder leiding van Saskia Ferf-Jenting – lid schrijfteam Nationale Omgevingsvisie (NOVI) van uit Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
7. De grote verbouwing van Nederland
Onder leiding van Pallas Agterberg – directeur strategie Alliander
Tot slot
Onder leiding van de dagvoorzitter werden de deelsessies samengevat en de resultaten met een inhoudelijke reflectie van Diederik Samsom (voorzitter sectortafel gebouwde omgeving klimaatakkoord) afgesloten.
Over 'Sturen op de sociale waarde van infrastructuren' verschijnt onder redactie van Margot Weijnen en Annemarth Idenburg een bundel met bijdragen van de sprekers.