WRR: 'Klimaatbeleid meer richten op de lange termijn'
Het Nederlandse klimaatbeleid is teveel gericht op de korte termijn. Door middel van een klimaatwet moet de politiek zich binden aan een langetermijndoelstelling voor de reductie van broeikasgassen. Er moet ook een Klimaatautoriteit komen die de oriëntatie op de lange termijn bewaakt. Dat stelt de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) in Klimaatbeleid voor de lange termijn. Van vrijblijvend naar verankerd dat vandaag om 10 uur is aangeboden aan staatssecretaris Dijksma van Infrastructuur en Milieu.
Maatregelen voor de lange termijn
Veel klimaatmaatregelen in Nederland zijn gericht op snelle resultaten in de periode tot 2020. Een bestendige koers voor de lange termijn (2020-2050) ontbreekt. Daarom bepleit de WRR wettelijke verankering van een doelstelling voor 2050 in de vorm van een emissiebudget voor broeikasgassen. Daarmee bindt de politiek zichzelf aan een doel dat veel verder reikt dan de regeerperiode van een kabinet. Dat zendt een duidelijk signaal uit over de koers op lange termijn, maar legt niet vast met behulp van welke technologie de emissiereductie moet worden gerealiseerd. Er blijft ruimte voor tussentijdse aanpassing van technologie- en andere beleidskeuzes aan voortschrijdend inzicht en veranderende omstandigheden. Zo kunnen wettelijke verankering en politieke zelfbinding samengaan met aanpassingsvermogen.
Klimaatautoriteit
Het langetermijnperspectief van het klimaatbeleid moet volgens de WRR bewaakt worden door een Klimaatautoriteit. De WRR ziet daarin een ‘katalysator’ of ‘buitenboordmotor’ die op enige afstand van de politiek erop toeziet dat het klimaatbeleid op koers blijft. Hoofdtaak is het uitbrengen van (zwaarwegend) advies aan de regering over welk deel van het emissiebudget in een bepaalde budgetperiode mag worden ‘uitgegeven’. De Klimaatautoriteit agendeert op systeemniveau knelpunten in de afstemming tussen klimaatbeleid en andere beleidsterreinen (bijv. ruimtelijk beleid en infrastuctuurbeleid). Ook let de Klimaatautoriteit op inconsistenties tussen verschillende bestuursniveaus. De Klimaatautoriteit monitort de voortgang van het klimaatbeleid en stimuleert de maatschappelijke dialoog, in aanvulling op bestaande maatschappelijke coalities. De WRR beschouwt het Britse Committee on Climate Change als een inspirerend voorbeeld.
Langetermijn klimaatbeleid is volgens de WRR ook gebaat bij versterking van het Europese emissiehandelssysteem en meer inzet op grensoverschrijdende integratie van nationale energiemarkten en –netwerken.
Ten slotte bepleit de WRR een publieke investeringsfaciliteit voor klimaatprojecten en versterking van de klimaatrelevante kennisinfrastructuur als belangrijke condities voor een effectief langetermijnklimaatbeleid.
Noot voor de redactie
Klimaatbeleid voor de lange termijn: van vrijblijvend naar verankerd, WRR-Policy Brief nr. 5 is een publicatie van de projectgroep ‘Handelingsperspectieven voor duurzaamheid’. In 2015 zijn in voorbereiding op deze publicatie diverse achtergrondstudies verricht. Deze Working Papers (nr. 3 t/m 12) zijn te vinden op de website van de WRR.
WRR-Policy Briefs zijn korte publicaties waarin wordt gereflecteerd op een actueel beleidsthema vanuit wetenschappelijke kennis en op basis waarvan de WRR handreikingen doet voor beleid. De verantwoordelijkheid voor de inhoud en de ingenomen standpunten berust bij de auteurs.
De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) is een onafhankelijk adviesorgaan dat de regering gevraagd en ongevraagd advies geeft over vraagstukken die van groot belang zijn voor de samenleving. De adviezen van de WRR zijn sector- en departementoverstijgend en multidisciplinair. Ze gaan over de richting van het overheidsbeleid voor de langere termijn.
Inlichtingen over de publicatie bij:
Mirjan van Leijenhorst, WRR (06-26298379 of leijenhorst@wrr.nl)