Ga direct naar inhoud

Rechtvaardigheid in klimaatbeleid: in debat met gemeenten

Nieuwsbericht | 30-03-2023 | 14:55

Op 16 februari verscheen het WRR-rapport Rechtvaardigheid in klimaatbeleid. Over de verdeling van klimaatkosten. In dit rapport schetst de WRR een aantal beginselen op basis waarvan kosten binnen het klimaatbeleid verdeeld kunnen worden, vanuit het perspectief van rechtvaardigheid. Naar aanleiding van deze publicatie vond op 21 maart een bijeenkomst plaats met bestuurders uit verschillende Nederlandse gemeenten over de doorwerking van de verdelingsprincipes op gemeentelijk niveau. Centraal daarbij stond de vraag: op welke manier kan rechtvaardigheid een plaats krijgen in klimaatbeleid op gemeentelijk niveau?

Vergroot afbeelding bijeenkomst klimaat VNG
Beeld: ©WRR

Gemeentelijk perspectief

De VNG en de WRR hebben de bijeenkomst georganiseerd om met wetenschappers en lokale bestuurders in gesprek te gaan over klimaatrechtvaardigheid vanuit het perspectief van gemeenten. Het klimaatbeleid en het klimaat zullen in de komende decennia veranderen. Niet alleen moet de CO2-uitstoot in 2050 zijn teruggebracht tot netto nul, ook zal Nederland steeds meer te maken krijgen met een stijgende zeespiegel en extreem weer. Deze opgaven gaan gepaard met hoge kosten. Als de verdeling van de kosten niet als rechtvaardig wordt ervaren, komt het draagvlak onder druk. Rechtvaardigheid van de verdeling van kosten moet daarom een belangrijke pijler zijn van het Nederlandse klimaatbeleid.

Verdelingsvraagstukken

Jeroen Diepemaat (wethouder Enschede) en Casper Gelderblom (wethouder Heerlen) brachten elk een verdelingsvraagstuk binnen hun gemeente naar voren, waarover vervolgens uitgebreid werd gediscussieerd. Leonard Geluk, algemeen directeur van de VNG, sloot de avond af door op basis van het WRR-rapport en deze bijeenkomst drie thema’s te benoemen die hij wilde delen met de gemeenten in Nederland: 1) voer het gesprek over rechtvaardig beleid: met de taal en principes die voortkomen uit het WRR-rapport kunnen gemeenten de discussie voeren over rechtvaardig beleid 2) het functioneren van de overheid: maak keuzes expliciet en niet impliciet, maak ze zichtbaar en niet onzichtbaar, maak ze vooraf en niet achteraf. Doordenk je beleidskeuzes. Maak ze haalbaar, betaalbaar én rechtvaardig 3) gemeentelijke logica: we hebben nationaal beleid: regels die vanuit de landelijke overheid op ons afkomen en die niet per definitie passen bij de lokale situatie. Gemeentelijke logica, langetermijnbeleid en structurele middelen zijn sleutelbegrippen – en dat alles ook weer vanuit de principes van rechtvaardigheid.

Over klimaatbeleid

Klimaatverandering raakt Nederland op veel verschillende manieren. Het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen en de transitie naar een meer duurzame economie stelt de samenleving voor grote uitdagingen. Ook de gevolgen van klimaatverandering brengen stevige opgaven met zich mee. Door gemaakte afspraken staan 2030 en 2050 centraal in het klimaatbeleid – maar de grootste uitdagingen gaan ook na die tijd onverminderd door. De WRR heeft, mede gezien de maatschappelijke en politieke discussie over het klimaatbeleid, twee onderwerpen gekozen om verder uit te werken in onderzoek, namelijk klimaatrechtvaardigheid en klimaatbeleid voor de lange termijn.

Publicaties