Politiefunctie in een veranderende omgeving
Maak de inrichting van de politiefunctie onderwerp van regelmatige aandacht. Zet daarbij specifiek de invloed van privatisering en digitalisering centraal, naast andere relevante maatschappelijke ontwikkelingen. Dat is de kernboodschap van het Working Paper (WP) Politiefunctie in een veranderende omgeving geschreven door Catrien Bijleveld, Renze Salet, Alyt Damstra en David Stéfanovic.
In het WP staat de vraag centraal of het wenselijk is om de inrichting van de politiefunctie in Nederland te herbezien. Het antwoord op die vraag luidt ‘ja’. De auteurs hebben onderzoek verricht naar de impact van twee maatschappelijke ontwikkelingen: de toenemende privatisering van veiligheidstaken en de groeiende digitalisering van de samenleving. Ook is gekeken naar een aantal omringende landen om te onderzoeken in hoeverre dit thema daar onderwerp van aandacht is.
Privatisering
Een eerste vaststelling die het verkennend onderzoek oplevert, is dat private partijen niet meer weg te denken zijn uit het veiligheidslandschap, zowel in Nederland als in ons omringende landen. Wel brengt toenemende privatisering zekere risico’s met zich mee met betrekking tot de gelijke toegang voor burgers tot veiligheid, de mate waarin grondrechten gewaarborgd zijn, en de potentiële afhankelijkheid van de politie van private partijen op het terrein van materieel, kennis en expertise. Een verschuiving in het veiligheidslandschap richting burgeropsporing roept vragen op over eigenrichting, en de mate waarin sommige (groepen) burgers beter in staat zullen zijn hun recht te halen dan andere. Daarnaast noopt deze ontwikkeling ook tot nadere reflectie op de rol van politie en vervolging.
Digitalisering
Het belang en de rol van internetplatforms is eveneens een belangrijke reden om de politiefunctie nader te bezien. De partijen die deze platforms beheren, fungeren in de praktijk ook als opspoorder en sanctioneerder. Hun ingrijpen kan een forse impact hebben op de personen die het betreft. Waar het gaat om de regulering van internetplatforms, de aanpak van cybercriminaliteit en de rol van privatisering, is het van belang om dit overleg ook in Europees en internationaal verband te voeren.
Bijeenkomst
Op 2 november jl. kwamen specialisten uit verschillende takken (praktijk, beleid, wetenschap) binnen het domein van justitie en veiligheid bij elkaar om het WP en de aanbevelingen te bespreken. De bevindingen in dit WP kunnen als startpunt fungeren voor een herbezinning op de politiefunctie. Met de bevindingen uit dit onderzoek gaf de WRR het ministerie van J&V een aantal handvatten om invulling te geven aan de motie van Tweede Kamerlid Den Boer e.a. In die motie werd de regering gevraagd om een visie te formuleren op de toekomst van de politiefunctie in Nederland.